ANADOLU ‘DA KURULAN İLK UYGARLIKLAR

ANADOLU ‘DA KURULAN İLK  UYGARLIKLAR

İlk çağda Anadolu Uygarlıkları

Anadolu , Asya kıtasının batıya uzanan ek yarımadasıdır . Üç kıtanın ortasında bulunmaktadır . Anadolu eski çağlardan beri insanların dikkatini çekmiş , önemli bir yerleşim ve uygarlık merkezi olmuştur .

Bunun nedenlerini şöyle sıralayabiliriz :

Coğrafi konumunun elverişliliği
İklimin insanların yaşamasına elverişli olması
Doğal kaynakların bol olması
Su kaynaklarına, verimli ovalara sahip olması .
Bundan dolayı yurdumuz çok sayıda uygarlığın kalıntılarını topraklarının altında ve üstünde barındıran tarihi zenginliği çok fazla olan bir ülkedir .

Tarih öncesinde Anadolu’da bulunan başlıca yerleşim merkezleri ve buluntular şunlardır :

Karain Mağarası ( Antalya yakınlarında ) – Yontma Taş Çağı
Hacılar Köyü kalıntıları ( Burdur Yakınlarında ) – Cilalı Taş çağı
Çatalhöyük ( Konya yakınları ) – Cilalı Taş Çağı
Alişar ( Yozgat yakınlarında ) – Maden Çağı
Alacahöyük ( Çorum yakınlarında ) – Maden Çağı
Truva ( Çanakkale yakınlarında ) – Maden Çağı

Hititler

Hititler ( Etiler ) M.Ö . 2000 yılında Anadoluya gelerek Kızılırmak nehrinin kıvrımına yerleştiler . Anadolu’da ilk defa bir devlet kurdular . Suriye yüzünden Hititlerle Mısırlıların arası açıldı . Hititlerle Mısırlılar kuzey Suriye‘de Kadeş denen yerde savaştılar ( M.Ö. 1296 ) . Savaştan sonra tarihte ilk yazılı anlaşma olan Kadeş anlaşması imzalandı . Boğazlar üzerinden gelen Frigler M.Ö. 1200 yıllarında Hitit Devletine son verdiler.

Frigyalılar

M.Ö. 1200 yılında boğazlar üzerinden Anadolu’ya gelen Frigler , Hitit devletini yıktılar . Kızılırmak’ın Batısından Sakarya ırmağına kadar uzanan bölgeye yerleşerek Gordion ( Gordiyon ) şehrini kendilerine başkent yaptılar . Devlet Kafkaslar üzerinden gelen Kimmerler tarafından yıkıldı . Daha sonra Lid'lerin egemenliği altına girdiler .

Lidyalılar

Batı Anadolu‘da Gediz ve Menderes ırmakları arasındaki bölgede Frig'lerden sonra bir devlet kurdular . Başkentleri Salihli yakınlarındaki Sard şehriydi . En parlak dönemleri kral Giges zamanı idi . Devletin sınırlarını kızılırmak'a kadar genişlettiler . Lidyalılar , İran’dan gelen Persler tarafından ortadan kaldırıldı . Lid'ler Anadolu’da ticareti çok geliştirdiler . Efes’ten başlayan ve Sard’tan geçerek İran’a kadar uzanan Kral Yolu’nu yaptılar . Tarihte ilk defa metal parayı Lidya'lılar kullandılar .

Urartular

M.Ö. 900 yıllarında Doğu Anadolu’da Van çevresinde bir devlet kurdular . Başkentleri Tuşpa ( Van ) şehriydi . Anadolu’yu uzun süre Asur'lulara karşı korudular . Bu devleti İran’dan gelen Med'ler ortadan kaldırdılar .

İyonyalılar

Batı Anadolu ‘da kuzeyde Foça ile Güneyde Büyük Menderes ırmağı arasındaki bölgeye yerleşen İyonyalılar şehir devletleri kurdular . En önemli şehirleri Foça , İzmir , Efes ve milet’tir .

Anadolu’da yukarıda verilen egemenlik dönemlerinden sonra sıra ile Persler’in , Büyük İskender’in Roma İmparatorluğu’nun , Bizans’ın ve Türkler’in eline geçti.


Anadolu MedeniyetleriAnadolu, göç ve ticaret yollarının üzerinde bulunması, Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlaması, topraklarının verimli olması ve ikliminin insanların yaşayışına uygun olması gibi nedenlerden dolayı zengin ve yüksek kültürlerin beşiği olmuştur. Karşılıklı kültür alış - verişleri Anadolu’da uygarlıkların gelişmesini hızlandırmıştır.